با انواع راه‌ پله آشنا شوید!

تقریبا هیچ خانه‌‌ای را نمی‌توان بدون راه‌ پله تصور کرد. هر خانه‌ای حداقل چندین پله دارد و در آپارتمان‌ها نیز پله‌ها در تعداد بیشتری وجود دارند. اگر راه‌ پله اصولی نباشد، رفت و آمد برای ساکنین آپارتمان سخت خواهد شد. پله‌هایی را تصور کنید که شیب بسیار تندی دارند. آیا راحت می‌توان از چنین پله‌هایی رفت و آمد کرد؟

ساخت راه‌ پله قوانین و اصولی دارد که باید در هنگام ساخت پله‌ها حتما رعایت شوند. همچنین پله‌ها در هر فضایی به یک شکل ساخته نمی‌شوند و متناسب با فضا، راه‌ پله‌ها انواع مختلفی دارند. در این نوشته همراه ما باشید تا با قوانین و اصول درست ساخت راه‌پله و انواع آن آشنا شویم.

راه‌ پله

پله‌ها یکی از ویژگی‌های اساسی هر سازه‌ای با چندین طبقه هستند. در واقع، پله‌ها و راه‌ پله‌ها قدمتی تقریباً به اندازه حضور انسان بر روی کره زمین و شروع ساخت و ساز خانه دارند. اولین پله‌ها در تاریخ تنه‌های چوبی بودند که در کنار هم قرار می‌گرفتند، از این نوع پله‌ها برای کسب موقعیت‌های استراتژیک برای بقا استفاده می‌شد. در یک مفهوم اساسی، اولین استفاده ای که از پله ها انجام شد، غلبه بر مشکلات ناشی از زمین، مانند دره ها یا کوه ها بود، هدف این بود که بتوانیم این مشکلات را در اسرع وقت پشت سر بگذاریم، بالا رفتن اغلب به معنای حرکت است. به مکانی با امنیت بیشتر، پس این می توانست در آن زمان به معنای تفاوت بین زندگی و مرگ باشد، حرکت سریع بسیار مهم بود، از این رو اهمیت پله ها.

در یک تعریف ساده راه‌ پله به عنوان راهی برای حرکت از یک سطح به سطح بعدی بدون آن که نیاز به فکر زیادی باشد یا چالشی وجود داشته باشد، شناخته می‌شود.

راه‌ پله به چند دسته تقسیم می‌شود. انواع راه‌ پله عبارت‌اند از:

• راه‌ پله مستقیم
  راه‌ پله مستقیم (به انگلیسی: Straight Stairs) در معنای واقعی کلمه هیچ پبچیدگی ندارد. مسیر این نوع راه‌ پله مستقیم است و تغییر جهت نمی‌دهد. راه‌ پله مستقیم رایج‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین نوع پلکان است. این طرح راه‌ پله به راحتی نصب و اجرا می‌شود. حرکت بر روی آن‌ها آسان است و به دلیل طبیعت بدون شیبی که دارد، گزینه‌ی دوستانه‌ای برای کودکان نوپا و سالمندان به شمار می‌آید. همچنین ظاهر ساده‌ای که این نوع پله دارد، آن را به انتخابی مناسب برای طراحی‌های مینیمال بدل می‌کند.

• راه‌ پله مستقیم با فرود مرکزی
  اگر ارتفاع اتاق بلند باشد و راه‌ پله نسبتا طولانی باشد، بیش از 16 پله داشته باشد، به یک پاگرد برای فرود نیاز دارد. در این قسمت راه‌ پله شکسته می‌شود. راه‌ پله مستقیم با فرود مرکزی به فضای بزرگ‌تری نسبت به راه پله مستقیم نیاز دارد به همین دلیل در ساختمان‌های تجاری به نسبت مسکونی، قابلیت اجرایی بیشتری دارد.

• راه‌ پله L شکل
  پلکان L شکل (به انگلیسی: L Shaped Stairs) اساساً یک پله مستقیم با چرخش یا خمیدگی است. زاویه چرخش در این نوع راه پله معمولاً 90 درجه است. راه‌پله L شکل در فضاهایی که امکان ساخت راه‌ پله مستقیم وجود ندارد گزینه‌ی مناسبی است تا از فضا به بهترین شکل استفاده شود و فضاهای مرده نیز پر شوند.

علاوه بر کاربردی بودن، راه‌ پله L شکل از لحاظ زیبایی‌شناسی نیز جذاب است. این نوع از راه‌ پله به نسبت راه‌ پله مستقیم از ایمنی بیشتری هم برخوردار است چرا که قسمت فرود مرکزی تعداد پله‌های هر بخش را کاهش داده و در نتیجه در صورتی که کسی از پله سقوط کند،آسیب کمتری می‌‎بیند.

• راه‌ پله U شکل
  پلکان  U شکل (به انگلیسی: U Shaped Stairs) در حقیقت دو پله موازی است که با یک چرخش 180 درجه در قسمت فرود به هم می‌پیوندند. پله‌های U شکل راحت‌تر در یک پلان معماری قرار می‌گیرند، قسمت فرود مسطحی که در این نوع پلکان وجود دارد به زیبایی بیشتر راه پله منجر می‌شود. راه‌ پله U شکل برای طراحی فضای کوچک مناسب‌تر است ولی در مقایسه با طرح‌های دیگر، ساخت و طراحی آن‌ها پیچیده‌تر است. همین پیچیدگی در اندازه‌گیری و ساخت به عنوان یکی از نقاط ضعف پلکان U شکل مطرح می‌شود.

• راه‌ پله مارپیچی
  پلکان مارپیچی (به انگلیسی: Spiral Stairs) حول یک قطب طراحی می‌شود. این راه‌ پله به شکلی است اگر از بالا به آن نگاه کنیم دایره کاملی را تشکیل می‌دهد. راه‌ پله مارپیچی، کمترین فضا را اشغال می‌کند اما رفت و آمد از آن آسان نیست و اگر حواستان نباشد امکان سقوط شما بالاست.

این نوع پلکان برای فضاهای حداقلی مانند خانه‌های ساحلی و خانه‌هایی فضای زیادی برای طراحی راه‌ پله ندارند، مناسب هستند. علاوه بر کاربری سختی که این نوع راه‌ پله دارد، همزمان بیشتر از یک نفر نمی‌توانند از آن استفاده کنند. علاوه‌براین، راه‌ پله مارپیچ برای جابجایی وسایل با استفاده از پله هم انتخاب بدی به شمار می‌آیند.

• راه‌ پله منحنی شکل
  راه‌ پله محنی شکل (به انگلیسی: Curved Stairs) در طراحی فضا یک جادو به حساب می‌آید. پلکان منحنی پیوسته، یک قوس مارپیچ را تشکیل می‌دهد و منظره معماری شگفت انگیزی ایجاد می‌کند. شعاع این نوع راه‌ پله از راه‌ پله مارپیچی بزرگ‌تر است اما یک دایره کامل را شکل نمی‌دهد.

راه‌ پله مارپیچ ظرافت خاصی دارد و به فضا نیز این ظرافت را انتقال می‌دهد. این نوع راه‌ پله از لحاظ رفت و آمدی دشواری خاصی ندارد اما سختی کار آن در طراحی و ساخت است. در بین انواع راه‌ پله جزو سخت‌ترین پلکان‌ها برای ساخت و اجرا به شمار می‌آید تا حدی که طراحی و ساخت چنین پلکانی اوج موفقیت برای هر سازنده یا طراحی است. طبیعتا به خاطر پیچیدگی که این پلکان دارد، نسبت به انواع دیگر گران‌تر هم هست.

انواع راه‌ پله از لحاظ مصالح مصرفی

راه‌ پله‌ها را بر اساس مصالحی که در آن‌ها به کار برده شده است نیز می‌توان به انواع مختلفی تقسیم کرد. با توجه به کاربری هم راه پله و فضایی که در آن قرار دارد راه‌ پله‌ها به انواع شیشه‌ای، چوبی، سنگی و سرامیکی تقسیم می‌شوند.

نکاتی راجع به راه‌ پله

1. ساختمان‌های 6 طبقه و بالاتر باید یک راه‌ پله اضطراری به جز راه‌ پله اصلی داشته باشند که در صورت بروز اتفاقات ناخوشایند ساکنین بتوانند از آن خارج شوند. این راه‌ پله معمولا بیرون ساختمان قرار دارد.
2. درست است که امروزه اکثر ساختمان‌ها مجهز به آسانسور هستند اما بالاخره برای یکبار هم که شده برای انتقال اثاث باید از راه‌ پله استفاده کنید. به همین دلیل در هنگام ساخت باید حتما به اندازه‌ها و وجود فضای مناسب برای انتقال اثاث توجه کرد.
3. یکی از مهم‌ترین مواردی که باید راه‌ پله‌ها داشته باشند، نرده است. نرده‌ها مانع از بروز اتفاقات تلخ و حوادث وحشتناک می‌شوند.
4. نرده‌های راه‌ پله باید طبق استاندارد ساخته شوند.
5. نباید بین نرده‌ها فاصله‌ای بیش از حد وجود داشته باشد. نرده‌هایی با فاصله‌ی زیاد جان کودکان زیادی را به خطر انداخته‌اند.
6. عرض پله باید طبق استاندارد باشد. این استاندارد 110 سانتی متر است. البته ساختمانی‌هایی که ساکنان آن کمتر از 50 نفر است این عدد می‌تواند 90 سانتی متر هم باشد.