برای ساخت هر سازه‌ای مراحلی وجود دارد. برخی فکر می‌کنند اولین مرحله همان مرحله‌ای است که ماشین‌های خاکبرداری عظیم شروع به زیر و رو کردن خاک و به اصطلاح گودبرداری می‌کنند. اما قبل از شروع این مرحله اقداماتی نیاز است. یکی از این اقداماتی که در اصل به عنوان رهبر و راهنمای اصلی کلی پروژه است، مرحله نقشه‌برداری است.
برای ساختن سازه‌های عظیم نیاز است که از زمین نقشه‌ای تهیه شود و طبق آن نقشه مراحل بعدی تدوین و اجرا می‌شوند. سوال اصلی که در این نوشته قرار است به آن پاسخ دهیم این است: نقشه‌برداری ساختمان چگونه و در چه مراحلی انجام می‌شود؟
تا پایان همراه ما باشید.
نقشه‌برداری ساختمان
یکی از عناصر مهمی که بر شرایط سازه‌ای به خصوص برای فروش در آینده تاثیر می‌گذارد، شرایط زمین و ساختمان است. برای اینکه شرایط و موارد مختلف قبل از ساخت به خوبی بررسی شود، باید نقشه‌ای از آن تهیه شود. کار نقشه‌برداری این است و به کسی که این کار را انجام می‌دهد، نقشه‌بردار می‌گویند.
در یک تعریف جامع و ساده، نقشه‌برداری علمی است که با ابزارهای پیشرفته مهندسی موقعیت زمین یاساختمان را بررسی می‌کند. این اطلاعات بعدا در طراحی نقشه‌ی ساختمان استفاده می‌شود.
انواع نقشه‌برداری ساختمان
با توجه به هدف از نقشه‌برداری ساختمان، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:
- نقشه‌برداری از جزئیات
در این نوع نقشه‌برداری یک قسمت خاصی از ساختمان مد نظر است. به همین خاطر در ساختمان‌های کامل اجرا می‌شود. جزئیات یک قسمت از ساختمان به طور مثال راه‌پله‌ها بررسی می‌شوند. - نقشه‌برداری تشخیصی
در این نوع نقشه‌برداری هویت پروژه بررسی می‌شود. - نقشه‌برداری ژئودزی
نقشه‌برداری ژئودزی که به آن زمین‌سنجی هم می‌گویند، به بررسی توپوگرافی می‌پردازد. - سنجش از راه دور
در این نوع نقشه‌برداری همانطور که از اسم آن پیداست، خود نقشه‌بردار در محل پروژه حضور ندارد و از طریق ابزارهای سنجش از راه دور مثل ماهواره‌ها این کار را انجام می‌دهد. - نقشه‌برداری از خرابی‌ها
گاهی نقشه‌برداری با هدف بررسی خرابی‌های موجود در یک ساختمان یا سازه انجام می‌شود. نتیجه‌ی این نوع نقشه‌برداری به پیدا کردن خرابی‌ها و پیدا کردن راه‌هایی برای درست کردن آن‌ها کمک می‌کند.
مراحل نقشه‌برداری
نقشه‌برداری ساختمان در فواصل زمانی گوناگون انجام می‌شود.
- مرحله اول- برداشت
اولین مرحله در نقشه‌برداری ساختمان زمانی است که ما فقط یک زمین خالی داریم. گروه نقشه‌برداری با تجهیزات کامل بر سر زمین حاضر شده و موقعیت زمین را بررسی می‌کند. در این مرحله موارد مختلفی همچون ارتفاع زمین از سطح دریا، طول و عرض جغرافیایی، موقعیت آن زمین نسبت به همسایه‌ها و … بررسی می‌شوند. - مرحله دوم- ارائه گزارش
در این مرحله با توجه به اندازه‌هایی که از مرحله‌ی قبل به دست آمده است، نقشه‌ای از زمین با اندازه‌های دقیق طراحی شده و به کارفرمای پروژه ارائه می‌شود. - مرحله سوم- نقشه‌برداری در هنگام ساخت
برخی فکر می‌کنند فقط یکبار و قبل از ساخت پروژه نقشه تهیه می‌شود. اما برخی اوقات بعد از شروع ساخت نیز برای دقیق پیش رفتن کار، نقشه‌بردار در مراحل مختلف همچون گودبرداری یا بتن‌ریزی روند اجرای کار را کنترل می‌کند و در صورت نیاز نقشه‌ی جدیدی تهیه می‌کند یا اندازه‌ای را اصلاح می‌کند. - مرحله چهارم – پس از ساخت
معمولا زمانی که می‌خواهند سازه‌ای را بازسازی کنند یا در طراحی داخلی آن تغییری رخ داده است، نقشه‌ای از محیط داخلی تهیه می‌شود و موقعیت بخش‌های مختلف داخلی به طور مجزا بررسی و ترسیم می‌شوند.
در نقشه‌برداری از چه تجهیزاتی استفاده می‌شود؟
تجهیزات مورد استفاده در نقشه‌برداری ساختمان شامل موارد متعددی می‌شوند. این ابزار شامل ترازیاب، انواع دوربین مثل دوربین زاویه‌یاب و توتال و GPS ( سیستم موقعیت‌یاب ماهواره‌ای) می‌شود.
چه کسی نقشه‌برداری را انجام می‌دهد؟
نقشه‌برداری یک تخصص است. فردی که این کار را انجام می‌دهد باید با مراحل مختلف نقشه‌برداری، ابزارهای مخصوص آن، انواع سازه‌ها و انواع زمین آشنایی کامل داشته باشد. شخصی که در دانشگاه رشته‌ی مهندسی نقشه‌برداری خوانده است (یکی از گرایش‌های مهندسی عمران در مقطع ارشد است)، می‌تواند کار نقشه‌برداری را انجام دهد.
هزینه‌ی نقشه‌برداری چقدر است؟
یکی از سوالاتی که برای خیلی از افرادی که می‌خواهند برای پروژه‌های خود از مهندسین نقشه‌بردار کمک بگیرند این است که هزینه‌ی نقشه‌برداری چقدر است؟ برای محاسبه‌ی هزینه‌ی نقشه‌برداری از یک ساختمان یا زمین فاکتورهای مختلفی دخیل هستند.
به طور مثال هرچه موقعیت زمین سخت‌تر باشد (مثلا در مسیر رودخانه باشد یا شیب زیادی داشته باشد) یا از ابزارهای پیشرفته‌ترین برای نقشه‌برداری استفاده شود، طبیعتا هزینه‌ی نقشه‌برداری هم گران‌تر تمام می‌شود. درنهایت محاسبه‌ی هزینه برعهده‌ی شرکت مهندسی است که شما از آن کمک می‌گیرید.
سخن آخر
اگر می‌خواهید از یک نقشه‌بردار برای تهیه نقشه کمک بگیرید حتما با مشورت و کسب آگهی این کار را انجام دهید. بالا بودن دقت در نقشه از اهمیت بسیاری برخوردار است و اگر دقت نقشه پایین باشد درنهایت می‌تواند باعث وارد شدن خسارت به سازه شود. علت اصلی بسیاری از حوادثی که برای سازه‌ها اتفاق می‌افتد، به بی‌دقتی و اهمال‌کاری در مرحله‌ی نقشه‌برداری برمی‌گردد.
شما می‌توانید پروژه‌ی نقشه‌برداری خود را به شرکت‌های متخصصی که این کار را انجام می‌دهند بسپارید.
