زمانی که به نقاط دیدنی و تفریحی شهر فکرمی‌کنیم، آثار شاخص معماری، بناهای تاریخی، گالری‌ها و مجموعه‌های فرهنگی هنری به ذهنمان می‌رسد. گاهی این فضاها به حدی برجسته و ارزشمندند که نمادی از شهر شده‌اند؛ مانند برج میلاد، میدان آزادی و پل طبیعت. نقطه مشترک تمام این فضاها، معماری قوی آنهاست. اما گاهی ساختمانی بدون اینکه در ارتفاع خود نمایی کند، زیبایی‌اش در کمال فروتنی نگاه عابران را می‌دزدد و توجه نه تنها عموم بلکه متخصصان را نیز به خود جذب می‌کند.
یکی ازهمین آثار، سینما ملت واقع در پارک ملت است. مجموعه‌ای فرهنگی هنری و تفریحی که ورود و بازدید از آن برای عموم آزاد و یکی ازمتفاوت‌ترین آثار معماری است که تجربه‌ای متمایز از سینما رفتن را رقم می‌زند. رضا دانشمیر، معمار خوش ذوق معاصر که در آثارش رد پای تاریخ را فراموش نکرده، خالق این اثر است.
دراین مطلب از مجله تالی، قصد داریم تا در خصوص این سازه و نکات خاص معماری آن جزئیات را مرور کنیم. با این مطلب همراه باشید:
ویژگی‌های سایت پردیس ملت
پردیس سینمایی پارک ملت به مساحت 6000 متر مربع در 4 طبقه احداث شده که دو طبقه آن زیر زمین قرار دارد. کارفرمای اثر، شهرداری تهران بوده. این مجموعه در سال 1387 توسط مهندسین مشاور حرکت سیال (رضا دانشمیر و کاترین اسپریدونف) طراحی شده است.
این پروژه شامل 4 سالن سینما، یک سالن نمایش کوچک، رستوران، کافی‌شاپ، فضای اداری وخدماتی، فروشگاه محصولات فرهنگی و سرای کودک است.
پارکینگ این مجموعه با ظرفیت پارک 120 خودرو، در ضلع غربی پروژه قرار دارد. برای ورود به پارکینگ باید ازخیابان ولیعصر به ابتدای بزرگراه هاشمی (نیایش) وارد و به سمت چپ حرکت شود.
2 افتخار برای پردیس ملت
ویژگی‌های خاص این سازه تا حدی مورد توجه بوده است که طرح سینما ملت را برنده «جایزه معمار» دربخش ساختمان‌های عمومی کرده است.
این جایزه درسال 1389 کسب شده و نشانی ازتفاوت‌های دیدگاه این اثر معماری ایرانی است. زنجیره تاریخی و الهام گیری از گذشته معماری ایرانی نکته خاص این پروژه بوده که مورد توجه برگزار کنندگان جایزه معمار قرار گرفته است.
توجه به طبیعت (لندسکیپ) دیگر موردی بوده که ازنگاه داوران این جایزه بر این اثر نشسته و مقبول واقع شده است.
اما این تمام ماجرای افتخارات این اثرنبوده و پردیس ملت توانسته به عنوان پروژه منتخب سال 2009 در فستیوال بارسلونا معرفی شده تا سبد افتخارات این اثر ایرانی پر رنگ و لعاب تر شود.
5 ویژگی منحصر به فرد اثر پردیس سینمایی ملت
حال اگر بخواهیم درباره ویژگی‌های منحصر به فرد این طراحی معاصر به نکات مهم اشاره داشته باشیم، می توانیم موضوعات متنوعی را در نظر بگیریم. اما در این طیف گسترده، 5 ویژگی خاص وجود دارد که در ادامه بدانها اشاره می کنیم:
- فرم منعطف و خارج از انتظار:
بی‌مرزی و شفافیت اثر، نکته‌ای است که سینما ملت را ازسینماهایی که تا کنون رفته‌اید، متفاوت می‌کند. تصور عموم ازسینما، ساختمانی صلب ومکعبی است که فضایی تاریک دارد. اما قبل از ورود به سینما ملت، می‌توانید این تفاوت را در فرم منحنی آن ببینید. نمای بتنی و شیشه‌ای ساختمان به هیچ عنوان تناقضی با انعطاف پذیری آن ندارد. گویا ساختمان با پارک یکی شده است و به هیچ عنوان فضای جدا از آن نیست. - تداوم بصری و حل شدن در محیط:
سینما فضایی پویا است وهیجان به همراه دارد. در این اثر، معمار سعی داشته فعالیت و پویایی را درساختمان نیزبه تصویر بکشد و الگویی جدید از سینما را به نمایش بگذارد.
تداوم بصری یکی از نکات خاص این سایت سینمایی است. سازه همچون یک اثرسینمایی سعی درتعریف داستان و روایت دارد و از این دیدگاه با مخاطب همراهی دارد و حس یکپارچگی را تحکیم بخشیده است.
این یکپارچگی نه تنها در نمای ساختمان و سایت اثر، بلکه درسیرکولاسیون درون آن و ارتباط فضایی بین بخش‌های مختلف مجموعه نیز نمایان است. تداوم فرم و طیف کاربری‌ها و حس دعوت کنندگی را می‌توان در پیروی از الگوهای هندسی که به چشم نمی‌آیند نیز یافت. گویا اثر در محیط اطراف خود حل شده باشد. - حیات و پویایی لندسکیپ:
اگر در پارک ملت قدم زده باشید و سینما ملت را دیده باشید، حتما توجه کرده‌اید که اثر در هماهنگی کامل با محیط اطراف خود است و پروژه ارتفاعی بالاتر از درختان اطراف خود ندارد.
دانشمیر در این اثر، زنجیر ارتباط ساختمان با پارک را حفظ کرده. این را می‌توان قبل از ورود به محوطه سینما به خوبی دید. هنگام ورود به سینما شما از لایه‌های مختلفی می‌گذرید و می‌توانید این هماهنگی را در تمام جهات مجموعه ببینید. توجه کنید یکی از دلایلی که ساختمان 2 طبقه زیرین دارد اهمیت بالای محیط است.
جالب است بدانید پویایی بیان شده در این اثر نه تنها چشم را جلا می‌بخشد، بلکه گوش را نیز نوازش می‌کند زیرا آبنمایی که در گوشه سایت طراحی شده است با الهام از باغ اصیل ایرانی به نوعی «صدای پروژه» را تامین می‌کند. این بدین معناست که معمار به خوبی توانسته اهمیت فضا سبز را به تصویر بکشد و احترام به محیط زیست را که در اولویتش بوده به خوبی اجرا کند. - ورودی هدایتگر:
یکی از اولین تصاویری که از سینما ملت به ذهن بازدیدکنندگان خطور می‌کند، فضای خالی زیر سینماست، همانجایی که شما نمی‌دانید از کدام لحظه وارد ساختمان می‌شوید. این «معماری بینابین» به حدی قوی طراحی شده است که همانند قابی برای نمای رو به روی خود عمل می‌کند و دوباره پرده سینما را قبل از ورود به آن به رخ بینندگان می‌کشاند؛ اجرایی زنده از رقص درختان و نوای آب و باد.
دانشمیر به خوبی ورودی را کارگردانی کرده است و «فضای میانی» را به بستری برای دورهمی و پناه گرفتن و لذت بردن تبدیل کرده است. ساختمان به زیبایی، گردشگرش را هدایت می‌کند و آن را از طیفی آرام می‌گذراند. - رمپ‌های اعتباربخش:
حال که سینما ملت را باری دیگر تصور می‌کنید، بگویید پله‌ها کجا هستند؟
معمار باز هم جادو کرد و اینبار به حدی به اعتبار بازدید کننده ارزش قائل شده که نمی‌خواسته با پله‌ها حواس مخاطب را پرت کند. زمانی که از راهروهای روشن و شفاف ساختمان که پوسته‌ی خارجی سالن‌ها را تشکیل داده‌اند عبور می‌کنید، مسیر دوباره به آرامی و زیبایی شما را هدایت می‌کند. شما 2 طبقه را طی می‌کنید بدون آنکه متوجه شوید 6 متر در ارتفاع جا به جا شده‌اید. این الگو را همچنین می‌توانید در مسیرها و خطوط هدایتی پارک ببینید که هماهنگی بنا را دوچندان کرده است.
دانشمیر اعتبار را نه تنها در نمای ساختمان بلکه به درون ساختمان نیز آورده است. هرآنچه در بیرون از ساختمان می‌بینید، نماینده‌ای از طراحی اصولی داخلی آن است. که با این اندیشه راحتی بازدید کننده به زیبایی ساختمان انجامید. فرش‌های قرمزی که در هر دو ورودی بنا قرار دارند، نه تنها احترامی برای مخاطب بوده‌اند بلکه ساختمان را ابهتی بیشتر بخشیده‌اند.
حال که مطالب و جزئیات بیشتری را درباره مجموعه سینما ملت می‌دانید، دفعه‌ی بعد که از بزرگراه هاشمی به سمت شمال، در حرکتید، از این بنای برجسته غافل نشوید و از نگاه دیگری آن را بنگرید. خوب ببینید و خوب گوش سپارید. اجازه دهید اثر شما را هدایت کند. در آن به گشت و گذار بپردازید و آن را کم کم کشف کنید تا این خاطره زیستی را با تمام حواس پنجگانه‌تان زندگی کنید.
