خانه سرپناهی است که امنیت ما را تضمین میکند. جان و مال ما را حفظ میکند و آرامش را به همراه دارد. برای افزایش ایمنی خانه نکات بسیاری وجود دارد که باید به آنها توجه کرد. از مهم ترین آنها میتوان به رعایت ضوابط ایمنی و آتشنشانی نشانه اشاره کرد.
در ادامه با مجله تالی همراه باشید تا با «قوانین و استانداردهای ایمنی آتشنشانی در ساختمان» آشنا شوید.
این مجموعه قوانین در مرحله طراحی و اجرای ساختمانها باید رعایت شوند تا از بروز حریق و آسیب به جان و مال افراد جلوگیری شود. ضوابط ایمنی و آتشنشانی در ساختمانها بر اساس استانداردهای جهانی و ملی صادر شدهاند و توسط سازمانهای آتش نشانی کشور نظارت میشوند.
مبحث سوم مقررات ملی ساختمان
از آنجایی که رعایت نکات ایمنی از اهمیت بالایی در همه جا از جمله ساختمان برخوردار است. یکی از مباحث مقررات ملی ساختمان اشاره به بحث ایمنی آتش نشانی و حریق دارد. مبحث سوم مقررات ملی ساختمان شامل قوانین و ضوابط مربوط به حفاظت ساختمانها در برابر حریق است که به منظور تأمین ایمنی، بهرهدهی مناسب، آسایش، بهداشت و صرفه اقتصادی فرد و جامعه در طراحی، نظارت و اجرای عملیات ساختمانی تدوین شده است. در ادامه به بررسی برخی از استانداردهای ایمنی آتشنشانی در ساختمان میپردازیم:
مقررات سیستمهای کشف و اعلام حریق
سیستم اعلام حریق در ساختمانها یک اقدام پیشگیرانهی بجا و مناسب برای محافظت از ساختمانها است. نصب سیستمهای اعلام حریق در ساختمانها نه تنها میتواند از تلفات جانی جلوگیری کند، بلکه میتواند از هزینههای مربوط به خسارات مالی هم پیشگیری کند. این سیستم شامل تجهیزاتی است که در صورت وقوع حادثهی آتشسوزی، علائم وقوع حریق را شناسایی کرده و آژیر خطر را به صدا درآورند.
این سیستمها با استفاده از حسگرهای مختلف، حریق را در ساختمان تشخیص داده و به صورت صوتی و نوری به اطلاع افراد و مراکز مسئول میرسانند و شامل بخش های زیر هستند:
| نام دستگاه | توضیحات |
| کنترل پنل | قسمتی که سیگنالهای حسگرها را دریافت کرده و آژیرها و فلاشرها را فعال میکند. |
| حسگرها | علائم حریق مانند دود، حرارت، شعله و گاز را شناسایی میکنند. |
| شستیهای اعلام حریق | افراد میتوانند با فشار دادن آنها حریق را اعلام کنند. |
| آژیرها | صدای بلندی را برای هشدار دادن به افراد تولید میکنند. |
| فلاشرها | دستگاههایی که چراغ چشمک زنی را برای هشدار دادن به افراد تولید میکنند. |
| اینترفیسها | با سیستمهای دیگر مانند سیستمهای اطفاء حریق، تهویه، اسانسور و غیره ارتباط برقرار میکنند. |
مقررات اجرا و نصب این سیستمهای اعلام حریق بر اساس استانداردهای بینالمللی مانند NFPA-72 و BS5839 و نظام آتش نشانی کشور تنظیم شدهاند. در جدول زیر فواصل استاندارد هر دستگاه نوشته شده است.
| دستگاه | فاصله از هم | فاصله از دیوار |
| دتکتورهای دودی | 10.6 تا 15 متر | 0.5 تا 1 متر |
| دتکتورهای حرارتی | 7.5 تا 10.6 متر | 0.5 تا 1 متر |
| شستیها | 15 تا 45 متر | 0.5 تا 1 متر |
| آژیرها | 30 تا 60 متر | 0.5 تا 1 متر |
| تابلوی اعلام حریق | 1.7 متر (از زمین) | 0.5 تا 1 متر |
راههای خروج از بنا و فرار از حریق (پله های اضطراری)
پله یکی از عناصر مهم ساختمان است که باید با دقت و رعایت ضوابط آتشنشانی در طراحی و اجرای آن توجه شود. راه پله مسیر اضطراری خروج است و باید تا طبقه همکف یا طبقهای که به فضای باز ختم می شود احداث شود و به هیچ عنوان آن را حذف یا با آسانسور جایگزین نکرد. استفاده از مصالح ایمن و مقاوم در برابر حریق و لغزندگی برای کف پلهها، پاگردها و لبه های پلهها نیز از دیگر موارد مهم این بخش است. همچنین باید در طراحی ارتفاع و عرض استاندارد هر بخش را رعایت کرد که در جدول زیر نوشته شدهاند:
| المان | حداقل | حداکثر |
| عرض راه پله | 90 سانتی متر | 110 سانتی متر |
| تعداد پله ها از یک پاگرد تا پاگرد بعدی | – | 12 |
| ارتفاع پله | 10 سانتی متر | 18 سانتی متر |
| کف پله | 28 سانتی متر | – |
| شیب راه پله | 17 درجه | 30 درجه |
| شعاع پاگرد | مساوی عرض پله | |
ضوابط آتشنشانی مربوط به بازشو، داکت، نورگیر و جانپناهها
این ضوابط مربوط به مرحله اجرا ساختمان هستند که به منظور جلوگیری از انتشار دود و گازهای سمی در ساختمان، ایجاد تهویه و فراهم کردن راه خروج امن برای افراد در صورت بروز حریق، تعیین شدهاند. در جدول زیر میتوانید ابعاد و فواصل استاندارد هر المان را ببینید:
| المان | فاصله استاندارد |
| طول کل بازشو ها | از 2/3 طول دیوار بیشتر نباشد |
| اولین بازشو در هر دیوار | از بر خارجی ساختمان کمتر از 2/3 ارتفاع بازشو نباشد |
| جان پناه | 80 سانتی متر از کف |
| داکتهای تاسیسات برقی | حداقل 10 در 10 سانتی متر |
| داکتهای تاسیسات مکانیکی | حداقل 40 در 60 سانتی متر |
فاصله حداقلی ساختمان از مکانهای مختلف
رعایت فاصله استاندارد ساختمان از مکانهای مختلف، نه تنها زیبایی و حفظ حریم شخصی را به دنبال دارد، بلکه برای رعایت اصول ایمنی، ضروری است.
| جایگاههای سوخت مثل پمپ بنزین، پمپ گاز و گازوئیل | 7 متر |
| معابر عمومی | 3 متر |
| با ساختمان دیگر | 6 متر |
| مرز مالکیت | 1.5 متر |
| مرز مالکیت مجاور | 3 متر |
| مرز مالکیت مجاور با کاربری متفاوت | 6 متر |
| مرز مالکیت مجاور با کاربری مشابه | 4 متر |
ضوابط ایمنی آسانسور
رعایت اصول ایمنی و آتش نشانی آسانسور باید در هر دو بخش طراحی و اجرای آن انجام شود. که نکات مهم آن را در ادامه ذکر کردهایم:
- چاه آسانسور باید دوربندی و دودبندی کامل داشته باشد و ساختار آن مقاوم به حریق باشد. همچنین ابعاد حداقلی آن را باید 150در 150 سانتی متر مربع در نظر گرفت.
- فضای چاه آسانسور باید دارای سیستم تزریق فشار مثبت هوا باشد که در صورت بروز حریق، جلوی ورود دود به چاه را بگیرد.
- درب آسانسور باید مقاوم به حریق باشد تا در صورت بروز حریق بسته شود و جلوی انتشار دود را بگیرد.
- کابین آسانسور باید دارای روشنایی کافی باشد و در صورت قطع برق، از باتری یا ژنراتور استفاده کند.
- سیم های برقی آسانسور باید در داخل داکت مقاوم به حریق قرار گیرند.
توجه به نکات ذکر شده در طراحی و اجرای ساختمان، ایمنی ساکنین و کاربران را تضمین میکند و از حوادث و اتفاقات ناخوش آیند تا حد ممکن پیشگیری میکند.
برای خواندن مطالب مرتبط بیشتر، با مجله تالی همراه باشید.
