یکی از مهم‌ترین جوایز در زمینه معماری که هر ساله به برترین معماران زنده در سرتاسر جهان اهدا می‌شود، جایزه‌ی معماری پریتزکر است. در این نوشتار کمی بیشتر با این جایزه آشنا می‌شویم. همراه ما باشید.
هدف از اهدای جایزه پریتزکر چیست؟
این جایزه با این هدف طراحی شده است: ارج نهادن به معماران درقید حیات یا معمارانی که آثار ساخته شده‌شان، نشان‌دهنده‌ی ترکیبی از استعداد، بینش و تعهد آن‌هاست. این معماران، از طریق هنر معماری، کمک‌های مداوم و قابل توجهی به بشریت و محیط ساخته شده کرده‌اند.
این جایزه بین‌المللی که هر ساله به یک معمار زنده برای دستاوردهای مهم او اعطا می‌شود، توسط خانواده پریتزکر شیکاگو از طریق بنیاد Hyatt در سال 1979 تأسیس شده است. این جایزه سالانه اعطا شده و اغلب به عنوان “نوبل معماری” و ” بالاترین درجه افتخار این حرفه” شناخته می‌شود.
جایزه شامل 100000 دلار آمریکا و یک مدال برنز است. این جایزه در مراسمی در یکی از مکان‌های مهم معماری در سراسر جهان به برندگان اهدا می‌شود.
تاریخچه اهدای جایزه پریتزکر
جی و سیندی پریتزکر معتقد بودند که یک جایزه معنادار نه تنها باعث تشویق و تحریک بیشتر آگاهی عموم از ساختمان‌ها شده، بلکه الهام‌بخش خلاقیت بیشتری در حرفه معماری خواهد بود.
نام این جایزه از خانواده پریتزکر گرفته شده است که دفتر مرکزی موسسه آن‌ها در شیکاگو قرار دارد. نام آن‌ها مترادف با هتل هایت (Hyatt) واقع در سراسر جهان است. پریتزکرها از دیرباز به دلیل حمایت از فعالیت‌های آموزشی، علمی، پزشکی و فرهنگی شناخته شده‌اند. جی ای پریتزکر (1922-1999) این جایزه را به همراه همسرش سیندی بنیان نهاد.
پسر بزرگ او، تام پریتزکر، رئیس هیئت مدیره بنیاد Hyatt، توضیح می‌دهد: «به عنوان ساکنان بومی شیکاگو، تعجب‌آور نیست که خانواده ما به شدت از معماری آگاه بودند. در زادگاه آسمان‌خراش‌ها زندگی می کردند، شهری که پر از ساختمان‌های طراحی شده توسط افسانه‌های معماری است. افسانه‌هایی مانند لوئیس سالیوان، فرانک لوید رایت، میس ون دِر روهه و بسیاری دیگر.
او ادامه می‌دهد: «در سال 1967، ما یک ساختمان ناتمام به دست آوردیم که قرار بود به Hyatt Regency Atlanta تبدیل شود. دهلیز سر به فلک کشیده آن بسیار موفقیت‌آمیز بود و به امضای هتل‌های ما در سراسر جهان تبدیل شد.
بلافاصله مشخص شد که این طراحی تأثیر قابل توجهی بر روحیه مهمانان و نگرش کارمندان ما داشته است. در حالی که معماری شیکاگو ما را با هنر معماری آشنا کرد، کار ما با طراحی و ساخت هتل‌ها ما را از تأثیری که معماری بر رفتار انسان می‌تواند داشته باشد، آگاه کرد. بنابراین در سال 1978، زمانی که با ایده تجلیل از معماران در قید حیات مواجه شدیم، خودمان را در این زمینه مسئول دانستیم. مامان و بابا (سیندی و مرحوم جی ای پریتزکر) بر این باور بودند که یک جایزه معنادار نه تنها باعث تحریک و تشویق بیشتر آگاهی عموم از ساختمان‌ها می‌شود، بلکه الهام‌بخش خلاقیت بیشتری در حرفه معماری خواهد شد.
بسیاری از رویه‌ها و جوایز جایزه پریتزکر از جایزه نوبل الگوبرداری شده‌اند. برندگان جایزه معماری پریتزکر، 100000 دلار کمک هزینه، گواهی استناد رسمی، و از سال 1987، یک مدال برنز دریافت می کنند. قبل از آن سال، یک مجسمه هنری مور در نسخه محدود به هر برنده اهدا شد.
مراسم چگونه برگزار می‌شود؟
مراسم رسمی اعطای این جایزه هر سال، معمولاً در ماه مه، در یک مکان مهم معماری در سراسر جهان برگزار می‌شود. انتخاب محل برگزاری مراسم، به اهمیت محیط ساخته شده می‌افزاید و در عین حال یک محیط منحصر‌به‌فرد را برای مراسم فراهم می‌کند.
مراسم ارائه هر سال در سراسر جهان حرکت می‌کند و به معماری دوره‌های دیگر و/یا آثار برندگان قبلی جایزه، ادای احترام می‌کند. از آنجایی که مکان برگزاری مراسم معمولاً هر سال قبل از انتخاب برنده، انتخاب می‌شود، هیچ ارتباطی بین این دو وجود نداشته و جای هیچگونه شبهه‌ای را در انتخاب فرد برنده باقی نمی‌گذارد.
در این رویداد طبق دعوتنامه، فقط مهمانان بین‌المللی و مهمانانی از کشور میزبان حضور دارند. خود مراسم معمولاً شامل سخنان خوشامدگویی از سوی مقامات کشور میزبان، نظرات رئیس هیئت داوران، اهدای جایزه توسط تام پریتزکر، و سخنرانی پذیرش از سوی برنده می‌شود.
ویدئوهای ویژه‌ای از مراسم از سال 2020 فراهم می‌شوند تا با مشاهده سخنان کامل مراسم و دیدگاه‌های فرعی از برندگان و هیئت داوران گذشته، به مخاطبان بین‌المللی نامحدودی نیز اجازه شرکت در تجلیل از هر برنده داده شود.
همان‌طور که بالاتر گفته شد، برنده جایزه، 100000 دلار و همچنین یک مدال برنز دریافت می‌کند. مدال برنزی که به هر برنده جایزه معماری پریتزکر اعطا می‌شود، بر اساس طرح‌های لوئیس سالیوان، معمار مشهور شیکاگویی است که عموماً به عنوان پدر آسمان‌خراش شناخته می‌شود. یک طرف نام جایزه است. در پشت مدال، سه کلمه حک شده است، “استحکام، کالای باارزش و شعف”، که یادآور اصول اساسی معماری رومی، ویترویوس، در معماری یعنی firmitas (ایستایی)، utilitas (کارایی) و venustas (زیبایی) است.
